Bebeklerde Ek besinlere geçiş: Ne verilecek? - Bebeğime Ek Besine Geçince Ne Vermeliyim?
"Weaning" döneminde ne tür besinler verileceği kültüre, yaşanılan coğrafi koşullara, ailenin sosyoekonomik-kültürel durumuna, alışkanlıklarına kadar çok değişik özelliklerden etkilenir.
Ancak verilen her gıdanın, olumsuz etkileri bilinen; aflatoksin, pestisit kalıntıları ve hormon gibi maddeleri bulundurmaması gerekir. "Weaning" döneminde bebeklerin mide kapasiteleri,dolayısı ile bir öğünde alacakları miktarlar kısıtlıdır.
Az miktarda besin ile verilmek istenen enerjiye ulaşılması gerekir. Bu nedenle ek gıdalar enerji yoğun besinlerden seçilmelidir. Pek çok ülkede ilk başlanan ek gıda meyve sularıdır. Bu aylarda başlanması önerilen meyve suyu ve daha sonra meyve püreleri; kalori, mineral ve vitamin bakımından bebeği destekler. Ancak fazla miktarda meyve suyu iştahı azaltacağı için verilmemelidir. Sütlü-unlu mamalar ve yoğurt da, anne sütü yanı sıra bebeğe ilk verilecek ek gıdalar olabilir. Sütlü unlu mamalar hazırlanırken buğday unu dışındaki alerjik özellikleri daha az olan tahıl unları yeğlenmelidir. Pirinç unu bu özelliği nedeni ile sıklıkla kullanılır. Başlangıçta sulu muhallebi biçiminde hazırlanarak bebeğe verilen mamaların yoğunluğu daha sonra giderek artırılır.Tahıl mamalarının süt ile hazırlanması bitkisel proteinlerdeki bazı aminoasit eksikliklerinin hayvansal kaynaklı proteinlerle giderilmesine olanak verir.
Ailenin sosyo-ekonomik durumu elverdiğinde "devam formülaları" evde hazırlanan sütlü unlu mamalar yerine verilebilir. Demir içeriği yüksek sebzelerden bebek için hazırlanan sebze çorbaları 6-8 ayda bebeğin diyetine eklenmelidir. Çorbalar hazırlanırken eklenecek yağ artık anne sütü ile karşılanamayan enerji gereksiniminin karşılanmasına yardımcı olur. Bu aylarda enerji gereksiniminin %25-30 kadarı yağlardan karşılanmalıdır. Ayrıca linoleik asit gibi bazı yağasitleri büyüme için esansiyeldir ve bu nedenle diyete eklenecek yağlar bu yağ asitlerinin kaynağı olan bitkisel yağlar olmalıdır. Gerektiğinde hazırlanan sütlü unlu mamalara eklenecek yağlar mamanın enerji içeriğini artırır. Referans protein olarak kabul edilen yumurta sarısı katı pişmiş halde bu aylarda verilmeye başlanabilir. Azdan başlanarak, 8-10 günde tam yumurta sarısına kadar artırılır. Önerilen, diyette haftada 2-3 yumurta sarısına yer verilmesidir.
Dana eti, balık ve tavuk eti gibi protein kaynaklarının diyete eklenmesi 7-8. aylarda olmalıdır.Et başta protein olmak üzere demir, çinko gibi mineralleri de sağlar. Başlangıçta sebze çorbalarına eklenen kıyma şeklinde tüketilen et, daha sonraki aylarda, çiğnemeyi öğrenen bebeğe köfte olarak sunulabilir. Pankreatik amilazın yeterli salgılanmaya başladığı 7-9. aylarda pilav, makarna, ekmek gibi nişastalı besinler verilmeye başlanabilir. Erken dönemde hazırlanan çorbalara eklenen baklagiller daha sonraki aylarda uygun biçimde hazırlanmış olarak diyete eklenebilir.
Aile sofrası için hazırlanmış yiyeceklerden bebek için uygun olanların seçilerek bebeğe verilebileceği zaman 9-12. aylardır. Anne evdeki yiyeceklerden uygun olanları seçerek bebeğini ideal biçimde besleyebilir. Özellikle geleneksel Türk mutfağının tarhana çorbası, dolma gibi yemekleri bebeğin beslenmesi için çok uygundur. Anne bu besinlerle bebeğini iyi besleyebileceğini bilmeli ve ekonomik bir biçimde bebeğini iyi beslediğinin huzurunu yaşamalıdır. Bebeğin aile sofrası için hazırlanan besinlerle beslenmesi anneye bebeğin eğitimi ve diğer ev işleri için zaman kazandıracaktır. Bu aylarda çocuk aile sofrasına oturtulmalı, kendi kendine beslenmesi için ona fırsat verilmelidir.
"Weaning" döneminde ne tür besinler verileceği kültüre, yaşanılan coğrafi koşullara, ailenin sosyoekonomik-kültürel durumuna, alışkanlıklarına kadar çok değişik özelliklerden etkilenir.
Ancak verilen her gıdanın, olumsuz etkileri bilinen; aflatoksin, pestisit kalıntıları ve hormon gibi maddeleri bulundurmaması gerekir. "Weaning" döneminde bebeklerin mide kapasiteleri,dolayısı ile bir öğünde alacakları miktarlar kısıtlıdır.
Az miktarda besin ile verilmek istenen enerjiye ulaşılması gerekir. Bu nedenle ek gıdalar enerji yoğun besinlerden seçilmelidir. Pek çok ülkede ilk başlanan ek gıda meyve sularıdır. Bu aylarda başlanması önerilen meyve suyu ve daha sonra meyve püreleri; kalori, mineral ve vitamin bakımından bebeği destekler. Ancak fazla miktarda meyve suyu iştahı azaltacağı için verilmemelidir. Sütlü-unlu mamalar ve yoğurt da, anne sütü yanı sıra bebeğe ilk verilecek ek gıdalar olabilir. Sütlü unlu mamalar hazırlanırken buğday unu dışındaki alerjik özellikleri daha az olan tahıl unları yeğlenmelidir. Pirinç unu bu özelliği nedeni ile sıklıkla kullanılır. Başlangıçta sulu muhallebi biçiminde hazırlanarak bebeğe verilen mamaların yoğunluğu daha sonra giderek artırılır.Tahıl mamalarının süt ile hazırlanması bitkisel proteinlerdeki bazı aminoasit eksikliklerinin hayvansal kaynaklı proteinlerle giderilmesine olanak verir.
Ailenin sosyo-ekonomik durumu elverdiğinde "devam formülaları" evde hazırlanan sütlü unlu mamalar yerine verilebilir. Demir içeriği yüksek sebzelerden bebek için hazırlanan sebze çorbaları 6-8 ayda bebeğin diyetine eklenmelidir. Çorbalar hazırlanırken eklenecek yağ artık anne sütü ile karşılanamayan enerji gereksiniminin karşılanmasına yardımcı olur. Bu aylarda enerji gereksiniminin %25-30 kadarı yağlardan karşılanmalıdır. Ayrıca linoleik asit gibi bazı yağasitleri büyüme için esansiyeldir ve bu nedenle diyete eklenecek yağlar bu yağ asitlerinin kaynağı olan bitkisel yağlar olmalıdır. Gerektiğinde hazırlanan sütlü unlu mamalara eklenecek yağlar mamanın enerji içeriğini artırır. Referans protein olarak kabul edilen yumurta sarısı katı pişmiş halde bu aylarda verilmeye başlanabilir. Azdan başlanarak, 8-10 günde tam yumurta sarısına kadar artırılır. Önerilen, diyette haftada 2-3 yumurta sarısına yer verilmesidir.
Dana eti, balık ve tavuk eti gibi protein kaynaklarının diyete eklenmesi 7-8. aylarda olmalıdır.Et başta protein olmak üzere demir, çinko gibi mineralleri de sağlar. Başlangıçta sebze çorbalarına eklenen kıyma şeklinde tüketilen et, daha sonraki aylarda, çiğnemeyi öğrenen bebeğe köfte olarak sunulabilir. Pankreatik amilazın yeterli salgılanmaya başladığı 7-9. aylarda pilav, makarna, ekmek gibi nişastalı besinler verilmeye başlanabilir. Erken dönemde hazırlanan çorbalara eklenen baklagiller daha sonraki aylarda uygun biçimde hazırlanmış olarak diyete eklenebilir.
Aile sofrası için hazırlanmış yiyeceklerden bebek için uygun olanların seçilerek bebeğe verilebileceği zaman 9-12. aylardır. Anne evdeki yiyeceklerden uygun olanları seçerek bebeğini ideal biçimde besleyebilir. Özellikle geleneksel Türk mutfağının tarhana çorbası, dolma gibi yemekleri bebeğin beslenmesi için çok uygundur. Anne bu besinlerle bebeğini iyi besleyebileceğini bilmeli ve ekonomik bir biçimde bebeğini iyi beslediğinin huzurunu yaşamalıdır. Bebeğin aile sofrası için hazırlanan besinlerle beslenmesi anneye bebeğin eğitimi ve diğer ev işleri için zaman kazandıracaktır. Bu aylarda çocuk aile sofrasına oturtulmalı, kendi kendine beslenmesi için ona fırsat verilmelidir.
